bron beeld: holland.com
Onze beroemde kunstenaars uit de Gouden Eeuw (Jan Steen, Rembrandt, Gerard Dou en Frans Hals, om er maar eens een paar te noemen) waren mensen van vlees en bloed. Met hun (on)hebbelijkheden, hun goede en foute kanten.
In De hemelvaart van Frans Hals belicht samensteller Antoon Erftemeijer (1954) die eigenaardigheden. De titel van het boekje verwijst naar een anekdote die over kunstenaar Frans Hals de ronde deed.
Volgens Hals’ biograaf Houbraken was de schilder een notoire drinker:’Frans was gemeenlyk allen avond tot de keel toe vol met drank.’ Zijn leerlingen haalden hem dan ’s avonds laat op, brachten hem thuis opdat hij niet in het water zou lopen, trokken zijn schoenen en kousen uit en hielpen hem in bed. Hals zou de gewoonte hebben gehad, vlak voor het slapen gaan een avondgebed uit te spreken dat hij steevast besloot met de woorden: ‘Lieve Heer, haal my vroeg in uwen hoogen hemel.’ De leerlingen vroegen zich af of hij dit ernstig meende. Ze besloten de proef op de som te nemen.
Vier van hen, onder wie Adriaen Brouwer en Dirck van Delen, boorden vier gaten in het plafond boven Hals’ bedstede. Door die gaten lieten zij sterke koorden neer die zij aan de hoeken van het bed vastknoopten. Toen de beschonken Hals de avond daarop weer in bed was gelegd, en het licht de kamer was uitgedragen, gingen de leerlingen op hun kousen de trap op naar boven. Daar luisterden ze scherp naar het prevelen van het avondgebed, dat Hals naar gewoonte weer besloot met de wens: ‘Lieve Heer haal my vroeg in uwen hoogen hemel.’ Meteen daarna trokken zij hem met bed en al naar boven. In de dommel van zijn dronkenschap werd Hals dit echter gewaar. Hij dacht dat de hemel zijn gebed verhoord had, en terwijl hij omhoog ging, riep hij luider dan anders: ‘Zoo haastig niet, lieve Heer, zoo hasstig niet, zoo haastig niet’ – waarop de leerlingen hem weer zachtjes lieten dalen. Toen Hals eenmaal vast in slaap was gevallen, haalden zij de touwen weer weg. Pas jaren later ontdekte Hals wat er toen gebeurd was; ‘maar Frans gebruikte na dien tyd die wyze van bidden niet meer’.
uit: de hemelvaart van Frans Hals, Antoon Erftemeijer, Becht Haarlem, 2002
Frans Hals (1582/1583-1666, Antwerpen)
Remy in Wonderland 