Ankie Peypers: huwelijk

Huwelijk

Mijn echtgenoot loopt zwervend door de kamer. / Het is er klein. Wij trachten ook niet langer / het lichaam van de ander te ontwijken.

Maar ieder aanraken is als een hamer – / slag zo kort en fel – steeds banger / doe ik mijn plicht op hem te lijken.

foto: Louis van Paridon; bron foto: literatuurmuseum.nl

Ankie Peypers (1928-2008)

Uit: Verzamelde gedichten, Bert Bakker Amsterdam, 1976

Hoe bij Rentes de Carvalho opa zijn kleinzoon raakt

Hoe Porto en zijn haven, de rivier en de schepen de verbeelding van opa en kleinzoon in beweging zetten. bron foto: portugal-vakantie.info

Opa was de rust, de beschutting. Aan tafel bladerend in de krant of met zijn tweeën voor het raam nam hij me mee op een kalme vaart over de oceaan van de verbeelding, vergrootte hij de stad tot een universum. Hij wees me de torens van de dom, zei dat ik goed moest kijken, vertelde fluisterend, en moeiteloos nam ik het kamp van de kruisvaarders waar die wachtten op vervoer naar het Heilige Land. Ik zag hen onder luid kabaal met geheven lans naar de oever rennen, maar ineens toverde de jongleerkunst van opa de middeleeuwse galeien om in de karvelen van de ontdekkingsreizen, daar vlakbij gebouwd in de werven van Massarelos, en togen we daarmee naar India, leden honger, werden ziek, hadden te kampen met schipbreuken, totdat we opgelucht een kust ontwaarden vol palmbomen, paleizen en wit zand.

Even gemakkelijk wandelden we door de straten van Goa of Calcutta, tussen in kleurrijke zijden kleren gehulde mensen, vol bewondering kijkend naar gouden tempels, olifanten en tijgers in kooien, als dat hij ons, door de bladzijden van tijd en ruimte om te slaan, aan boord zette van de viermaster die pal tegenover ons huis voor anker lag en de indruk wekte dat we hem konden aanraken, enorm, helemaal verlicht, wachtend op de vloed om te kunnen vertrekken.

Ijsbergen, eenzame vissers op de weidse zee, zonsopgangen boven de pool. Regenwouden en statige rivieren. De Himalaya. Metropolen. Legers. Kastelen waar gevreesde vorsten woonden zoals Ivan de Verschrikkelijke of onze eigen Pedro de Wrede, die zijn slachtoffers het hart door de rug liet uitrukken. Het Griekenland van Homerus en Alexander de Grote, het Egypte van de farao’s, de veldslagen in Vlaanderen. Een schitterende caleidoscoop voor een bengeltje dat weinig begreep maar alles gretig opslorpte, en in wiens ziel de namen en gebeurtenissen nagalmden in zowel vertrouwde als universele echo’s die het hoogwater, de monarchen, de dieren, ons plein, de brug over de rivier, de fabrieken, de ossenkarren, veranderde in een eeuwig, mooi en gelukkig geheel.

Uit: Ernestina – J. Rentes de Carvalho, Contact Amsterdam, 2001

Bij Borges maakt kleding de man

Op genoemde datum verschenen twee dienaren van de openbare orde, in burger en aangevoerd door de commissaris zelf, bij een houten huisje in de Straat zonder Naam. Ze klopten verscheidene malen aan, forceerden tenslotte de deur en drongen met het pistool in de hand de wankele woning binnen. Bradford gaf zich onmiddellijk en zonder enige tegenstand over. Hij stak zijn handen omhoog, maar zonder zijn peperhouten stok los te laten of zijn hoed af te nemen. Zonder een minuut te verliezen rolden de gerechtsdienaren hem in een laken dat zij beroepshalve bij zich hadden en namen hem, terwijl hij huilde en tegenspartelde, op hun schouders. Wat hun opviel, was zijn geringe gewicht. Toen Bradford door de officier van justitie, doctor Codovilla, beschuldigd werd van misbruik van vertrouwen en inbreuk op de goede zeden, capituleerde hij onmiddellijk en stelde daardoor zijn getrouwen grondig teleur. Van 1923 tot 1931 had Bradford, de gentleman van de rambla, naakt door Necochea rondgelopen. Hoed, schildpadden bril, snor, boord, das, horlogeketting, pak en knopen, peperhouten stok, handschoenen, pochette, laarzen met militaire hakken, waren slechts een tekening in kleuren die aangebracht was op het onbeschreven blad van zijn opperhuid. Op het bittere moment van het proces zou de oppertune invloed van vrienden op strategische punten een grote steun voor hem geweest zijn, maar er kwam nóg een omstandigheid aan het licht en die deed hem de laatste sympathie die men hem toedroeg verspelen. Zijn economische situatie liet veel te wensen over! Hij had niet eens het geld gehad om zich een bril aan te schaffen. Hij had zich genoodzaakt gezien hem op zijn huid te laten schilderen, net zoals al het andere, peperhouten stok incluis. De rechter deed op de delinquent al de gestrengheid van de wet neerkomen. Bradford openbaarde ons daarna zijn pionierskarakter tijdens zijn martelaarschap in de Sierra Chica, waar hij stierf aan een broncho-pneumonie, zonder enig ander kledingstuk aan dan een chalk-and-gray pak dat op zijn magere lichaam geschilderd was.

Uit: Kronieken van Jorge Luis Borges en Adolfo Bioy Casares, Meulenhoff Amsterdam, 1971; vertaling J. Lechner

bron foto: theparisreview.com

Jorge Luis Borges (1899-1986, Argentijns)

Achterberg: komaf

Komaf

Vertoeven in familie voor een keer. / Wij zitten om de tafel bij elkaar. / Hetzelfde woordgebruik en handgebaar / komen nog altijd op hetzelfde neer.

Ik mag wel oppassen of ben alweer / geworteld en voortdurend in gevaar / dupe te worden van de evenaar / die alles afweegt op een vast weleer.

Ik wil niet meer. Het is te veel verzuurd. / De wereld schoof zich tussen toen en nu. / Zo luchtig mogelijk ga ik vertrekken.

Om niet voortijdig argwaan op te wekken / zeg ik in ’t dode idioom aju / en fiets hermetisch door de strenge buurt.

bron foto: literatuurmuseum.nl

Gerrit Achterberg (1905-1962)

Uit: Verzamelde gedichten,  Querido Amsterdam, 1963

Slauerhoff: brieven op zee

Brieven op zee

Gelezen worden ze ontelbare malen, / Al was de inhoud haast vooruit geweten, / Van ’t zelfde levensstof in alle talen / En op den duur tot op het woord versleten.

Toch weer ontvouwd, na ’t eenzaam avondeten, / Des nachts op wacht, te kooi en na ’t verhalen; / Voor hen die zoveel eenzaamheid verbeten / Is uit die letters leeftocht nog te halen.

Tussen lieve en liefhebbende steeds staat er / Van kroost, huis, dorp en eiland weer ’t alleen / Bij trouw, geboorte en dood gevarieerd relaas.

Na tal van reizen is het of een waas / ’t Bekende aan land omhult, men is alleen / En hoort bij ’t schip en houdt het met het water.

Slauerhoff en E. du Perron, die hij in 1929 bij een bezoek aan J.C. Bloem ontmoet. bron foto: bibliotheek.nl

J. Slauerhoff (1898-1938)

Uit: Verzamelde gedichten, Nijgh & Van Ditmar Amsterdam, 1999

Thomas W. Schaller schildert architectuur met waterverf

De Amerikaan Thomas W. Schaller is eigenlijk architect, maar ontdekte de geneugten van het schilderen met waterverf. Daarin werd hij zo succesvol dat hij er nu van kan leven.

Over zijn werk zegt Schaller: “Alle kunst vertelt een verhaal. Daarin speelt licht een belangrijke rol. Ik ben geïnteresseerd in de wisselwerking tussen de natuur en de gebouwde omgeving. Mij fascineert de wijze waarop gebouwen hun rol opeisen in de lucht en het landschap. Dat levert verrassende en mooie resultaten op in positieve en negatieve vormen, rijke donkerten en sprankelende lichten.

Bij het gebruik van waterverf is het mijn doel snel te werken, snel een emotie of een herinnering neer te zetten.”

Dat leidt tot wonderlijke en prachtige taferelen. Schaller slaagt erin het losse van het werken met waterverf te combineren met het precieze van de architectonische afbeelding. Daarin is de Amerikaan een meester zonder weerga.

Eduard Gordeev: als het regent in de stad

Eduard Gordeev is een Russische fotograaf. Hij fotografeert bij voorkeur als het slecht weer is, de avond valt, mensen met een paraplu lopen en de stad zich toont op haar best. Oud, sierlijk, statig en voorzien van de waterglans. Zijn foto’s hebben een licht impressionistische toets en doen denken aan olieverfschilderijen.

F.Papenhove: orde

Orde

Sappho heeft mij verlaten, / haar lichaam wordt nu / door een ander bezet.

Alles wat ik bedenk: / haar verdrinken in zee, opblazen / met semtex, wurgen met mijn handen,

valt in het niet bij de constatering: / de avond begint, het wordt koud, / ik ga de tuindeuren sluiten.

bron foto: nederlandsepoezie.org

F. Papenhove (1956)

Jan Greshoff over verontwaardiging

Uit: Jeugd

Een ZKV (zeer kort verhaal) van A.L. Snijders is de aanleiding. Over het jeudig elan van een jonge vrouw tegenover het oudemannen-cynisme. Over oordelen en vanaf de zijlijn toekijken en ‘het mijne ervan denken’. Over verontwaardiging. Waarop Snijders antwoordde: ‘Alleen als de verontwaardiging in een goede vorm steekt, zei ik, en las haar een verontwaardigd gedicht van Jan Greshoff voor.

Ze hebben alles tot op ’t merg verpest: / God met de clerus en met encyclieken, / de liefde met het gore huwelijksnest / en de natuur met al hun stinkfabrieken.

Wie in ’t geluk hartstochtelijk heeft geloofd / voelt zich teneergeslagen en een ezel, / hij rilt en schaamt zich de ogen uit zijn hoofd / en haat zichzelf tot in zijn diepste vezel.

(..)

Het was decadent om de vorm boven de inhoud te stellen. Ik besloot mijn mond te houden, maar ik had haar willen zeggen dat de vorm de inhoud meesleept, en niet omgekeerd.

A.L. Snijders

Van links naar rechts: Jan Greshoff, Adriaan Roland Holst en Elisabeth Eybers. bron foto: hetgeheugenvannederland.nl

Jan Greshoff (1888-1971)

Het leven van de (roof)vogel is lijden

De haviksarend komt voor in o.a. Spanje en Portugal. bron foto: vogelplaat.nl

In ons land kennen we Vogelbescherming Nederland. Internationaal is er Birdlife International. In Nederland weten we inmiddels dat het niet alleen gaat om genieten van vogels, ze herkennen en er veel over te lezen om zo meer te weten te komen over dit schepsel, maar dat het vooral gaat om ze te beschermen tegen onszelf. Ook internationaal dringt langzaam maar zeker het besef door dat wij een ernstige bedreiging vormen voor onze gevederde vriend. Wat voorbeelden op basis van gegevens verstrekt door Birdlife International. Ik koos voor gegevens die gaan over roofvogels omdat uilen en roofvogels mijn bijzondere interesse hebben.

Birdlife International luidt de noodklok. Wereldwijd wordt 18 procent van alle roofvogels met uitsterven bedreigd en 52 procent van de roofvogels komt in steeds kleinere aantallen voor. Vernietiging van hun leefgebieden is een belangrijke oorzaak, maar ook vergiftiging en illegale jacht.

Birdlife Partner SPEA (de vogelbeschermingsorganisatie van Portugal) maakt zich zorgen over de toekomst van de haviksarend in de bergketen Serra de Monchique. Vorig jaar verwoestte een enorme brand het leefgebied van zeker vijf broedpaartjes. De bomen waar de vogels hun nesten in bouwen zijn verloren gegaan. SPEA vreest ook voor een voedseltekort omdat veel prooidieren in de vlammen omgekomen zijn.

Met steun van Birdlife Partner Nature Kenya zijn in de Masai Mara ruim 200 mensen opgeleid in het herkennen van vergiftigd aas. Stropers vergiftigen vaak olifanten en neushoorns om slagtanden en hoorns duur te verkopen. Ze doden ook de gieren die erop af komen; gieren verraden door hun aanwezigheid stropers aan de rangers.