Jessie Arms Botke: productief met vogels

Jessie Hazel Arms Botke (1883-1971) was een kunstenares uit de Verenigde Staten die bekend stond om haar vogelbeelden en het gebruik van bladgoud–accenten.

Jessie Arms Botke werd geboren in Chicago, Illinois. Ze volgde zomerlessen van kunstenaars John Christen Johansen enCharles Herbert Woodbury en bleef werken met de beroemde Albert Herter, die de meeste invloed had bij haar benadering van compositie en kleur. Na een korte reis naar Europa in 1909 keerde ze terug naar de residentie van haar ouders in Chicago en vermeldde haar beroep officieel als ‘kunstenaar, interieurdecoratie‘. Ze werkte als muralist in New York City (1911) en in San Francisco (1913-14).

Ze trouwde in april 1915 met Cornelis Botke en beviel een jaar later van hun enige kind, William. Zij en haar man verhuisden in 1919 naar Carmel-by-the-Sea, Californië, en werden invloedrijke figuren in de plaatselijke kunstkolonie.

Tijdens haar carrière was ze een productieve exposant. Ze was daarnaast secretaris van de California Art Club en runde de ranch van haar familie in Wheeler Canyon in Santa Paula, Californië.

Jessie Arms Botke stierf op 2 oktober 1971 in Santa Paula op 88-jarige leeftijd.

Henri Prestes fotografeert filmisch

Henri Prestes is een Portugese kunstfotograaf gevestigd in Zuid-Europa.

Geboren en getogen in Portugal, gaat zijn werk over de kortstondige aard van het geheugen, het kinderlijke wonder en de onzekerheid van het ontdekken van een onbekende wereld. Prestes’ onderwerpen, vaak obscure en schimmige figuren vastgelegd in mistige velden en verlaten buitenwijken, vertegenwoordigen de eigen gevoelens van eenzaamheid, vervreemding en nostalgie van de kijkers.

bron: Fotografiska 2023.

Filmische fotografie heeft het vermogen om visuele verhalen meeslepender te maken. Hoeken en framing zijn de vertelhulpmiddelen voor deze stijl, terwijl kleur de sfeer bepaalt die het verhaal aanvult.

Het werk van de Portugees combineert emotionele fotografie en surrealistische beelden.

Het nodigt uit om in Prestes dromen te duiken en met hem mee te gaan in het verkennen van deze mysterieuze en verlaten plekken. De opnames zien eruit als scènes uit een film – alsof het beeld op elk moment overgaat in een volgende ingrijpende opname. De kleuren die hij vastlegde benadrukken de surrealistische sfeer in de scènes.

Het wezenlijk aan de fotografie van Prestes is de opbouw van de scene, het kleurgebruik, de compositie (het lijnenspel), en het mysterie dat de foto’s oproepen. De aanwezige mens is niet meer dan een silhouet. De landschappen mistig met een bleke zon of maan, weinig licht met een bepalende lichtbron. Kortom, het zijn beelden die emotie oproepen en een verhaal lijken te vertellen. Dat bepaalte de filmische kwaliteit van deze foto’s.

Bijna iedere dag muziek: Mompou

Frederic Mompou (1893-1987), Catalaan en componist. Raakte geïnspireerd door de muziek van Fransman Fauré, net als Catalaanse volksdeuntjes een inspiratiebron waren. Over deze Mompou het volgende:

https://youtu.be/BDqpnmVth7U

Kort na de oorlog hoorde ik een paar keer – zonder het te weten – iets van hem, in toegiften van Stephan Askenase. Het was onder andere L’home de l’aristo, een muziekje aansluitend bij wat de Six toen maakten, al is de hele bundel (Suburbis) van 1916-1917. In 1956 kreeg ik mijn eerste Mompou (Cansions i dansas VII) met de verontschuldiging dat het misschien een beetje te zoetelijk zou zijn. Hoewel ik altijd heb begrepen dat buitenstaanders het te zoetelijk zouden vinden (een beetje zoals de Hollandse schrijvende Duitser Louis Ferron over Satie schreef) is de bekoring van de eerste ontmoeting niet verdwenen.

Ik las in die tijd een stukje van Frank Onnen over een privé-recital van Mompou. Zijn spel werd vergeleken met dat van Debussy. Mompou leefde dus nog en ik nam me voor om hem een bewonderingsbrief te schrijven. Die brief is nooit geschreven en het idiote is dat Mompou nu nóg leeft (dit artikel is uit 1984), hoewel hij in 1893 geboren is. Alicia de Larrocha heeft een bijzonder mooie bloemlezing uit zijn werk op de plaat gezet ter ere van zijn negentigste verjaardag. De vroegste stukken stammen uit 1911 (de eerste Impresiones intimas), toen was Mompou achttien jaar. Mozart had op die leeftijd natuurlijk al een heel oeuvre achter de rug, maar als we ons tot wat menselijker voorbeelden beperken is het verbazend dat Mompou op die leeftijd al zo volstrekt de eigen toon had gevonden.

Veel composities doen denken aan die van Satie; eenvoudige melodieën tegen een geraffineerde harmonie. Net als bij Satie ontbreken soms de maatstrepen en – belangrijker – er is haast geen ontwikkeling van de motieven. Grete Wehmeyer sprak in haar Duitse (!) boek over Satie over Baukastentechnik, een willekeurig naast elkaar plaatsen van kleine fragmenten. Hoewel over de betekenis van het woord willekeurig nog lang gefilosofeerd kan worden, kun je een dergelijke techniek ook bij Mompou aanwijzen.

Maar het belangrijkste toch is dat hij het talent had om uit de chaos van omringend geruis enkele melodieën te redden die officieel uit de volksmuziek stammen, maar waarvan ik de meeste nooit bij enig ander componist heb gehoord en die door de kleur van zijn harmonieën zo duidelijk Mompou werden dat ik tijdenlang gedacht heb dat hij ze zelf had bedacht (wat dat laatste dan ook zou mogen inhouden).

uit: de hand van de slordige tuinman – Dick Hillenius, Van Oorschot Amsterdam, 1996

Soleil Recerclé: het boek van Jean Arp

Van schilder, beeldhouwer en dichter Hans Jean Arp (1886-1966, Fr) weten we dat zijn dichtkunst een wezenlijk onderdeel van zijn artistieke werk was. Volgens Arp konden schilderen, beeldhouwen en dichten niet los van elkaar gezien worden: het was een coherent geheel.

De Frans-Duitse kunstenaar creëerde vanuit zijn onderbewustzijn en fantasie abstracte composities van organische en sensuele vormen. Zelf noemde de dichter dat niet abstract maar concreet. ‘Een concrete kunstenaar kopiëert en reproduceert niet maar produceert. Ik abstraheer de materiële werkelijkheid niet. Ik streef naar een vorm die nog niet bestaan heeft, naar het ultieme kunstwerk’, aldus Arp.

In 1962 begon Arp met het maken van de gedichten en houtsneden voor het boek Soleil Recerclé dat in 1966 werd uitgegeven. Begin jaren veertig had Arp al geoefend met houtsnijkunst. Het snijden in hout, dat verwant is aan het beeldhouwen, in combinatie met het creëren op het platte vlak, was wat hem aantrok. Arp maakte illustraties in vijf verschillende kleurstellingen. Gedrukt in verzadigde, intense kleuren gaan de organische vormen door hun contrast een geslaagde vereniging aan. De illustraties doen denken aan het heelal, de planeten en sterren. Het doet vermoeden dat Arp zich heeft laten inspireren door een belangrijke gebeurtenis in 1961, toen de eerste mens buiten de atmosfeer om de aarde vloog. Soleil Recerclé, cirkelen om de zon, lijkt de reis die Arp in zijn fantasie heeft nagebootst, met als resultaat een eigenzinnig planetarium van vormen, lijnen en kleuren.

uit: artists books, de Caldic Collectie, Waanders Zwolle, 2009

 

Bijna iedere dag muziek: Simple Minds

Jip Golsteijn (1945-2002) van De Telegraaf interviewde voor 1986 Jim Kerr, zanger van de Simple Minds. Enkele fragmenten hieruit:

Ik word behandeld als een veteraan, maar ik ben pas midden twintig. Ondanks vijf elpees in vier jaar is het succes zeer geleidelijk gekomen. Nóg heb ik het gevoel dat het te snel gaat. Dat ik geduldiger zou moeten zijn. Ik wéét immers dat de Simple Minds nog zullen spelen als Spandau Ballet, Soft Cell en Human League namen zijn in een bestoft herdenkingsboek. Ik zie ons over twintig jaar nog op het podium staan en niet als Pink Floyd, met The Wall tussen hen en de werkelijkheid. Maar zou dat de prijs zijn voor één moment van echte grootheid, dan betaal ik die. Net als Roger Daltrey en Mick Jagger.

.. De muziek van de Simple Minds is wanhopig, negatief en troosteloos genoemd. Ons palet heeft inderdaad niet veel kleur. Het loopt van zwart naar wit en ik neig naar donkergrijs.

.. Toen de Simple Minds begonnen, hadden we geen ambities die uitstegen boven de wens ervan te kunnen leven. Nu pas heb ik het gevoel ooit iets groots te kunnen verrichten. Iets schrijven dat tekenend is voor mijn generatie. Zoals Steinbeck met The grapes of wrath of Kerouac met On the road voor de hunne. Of Pete Townsend met My generation. Je moet voor het maken van dat soort meesterwerken niet alleen goed kunnen observeren en met woorden kunnen omgaan, maar ook een enorm doorzettingsvermogen hebben. Anders slijt je boodschap met je roem. Dat wordt vaak vergeten in de rock ’n roll, waar voornamenlijk wegwerpcultuur wordt gemaakt. Dat is de aard van het beestje. Vandaag groot, morgen vergeten. Nieuw is beter dan oud. Ach, rock ’n roll is van oorsprong Amerikaans, nietwaar?

.. Ik ben verreweg de meest serieuze van het stel. Ook de meest gefrustreerde. En ik heb dat… dat schuldgevoel. De muziek van de Simple Minds is niet zo leeg, maar toch heb ik altijd het knagende gevoel dat ik niet genoeg zeg. Niet in bijbelse zin met mijn talenten woeker. Ik kan heus wel vrolijk zijn, maar vroeg of laat slaat die angst, dat neurotisch sombere gevoel, weer toe.

.. Ergens tussen de derde en vierde elpee zijn de scherpste kantjes van ons negativisme afgeslepen. Moet je je daartegen verzetten? Toen ik Promised you a miracle voor het eerst hoorde, dacht ik: Dat zijn wij niet. Zo lichtvoetig! Mijn eerste impuls was dat nummer zo snel mogelijk op één lijn te brengen met de rest van het werk. Maar ik heb dat uiteindelijk niet gedaan en Miracle is ons grootste succes gebleken.

.. Op het toneel ben ik een ander mens heeft hij ’s middags verlegen uitgelegd. ‘Ik voel me soms zelfs fysiek groter! Soms krijgt de muziek iets spookachtigs, dat er niet inzat toen we begonnen te spelen. Ik kijk dan om naar de anderen en die lijken in mijn hand te passen. En dat enorme geluid, dat kan nooit door ons alleen worden gemaakt! Een onzichtbare kracht heeft ons als medium gekozen. Ik heb geen idee waar het allemaal vandaan komt. Ik weet alleen dat ik het maar eventjes mag gebruiken. Ik spreek als een lentebriesje, maar ik zing als een orkaan.’

uit: warm bier & koude vrouwen – Jip Golsteijn, Teleboek Amsterdam, 1986

Arthur Wesley Dow richtte zich op de essentie van de compositie

Arthur Wesley Dow (1857-1922, USA), vooral bekend om zijn innovatieve houtsneden in kleur, was een ervaren schilder, graficus en fotograaf en een centrale figuur in de Amerikaanse kunst- en ambachtsbeweging.

Zijn invloedrijke handleiding Composition (voor het eerst gepubliceerd in 1899) maakte zijn artistieke theorie duidelijk op basis van Japanse ontwerpprincipes. Het boek veranderde de ontwikkeling van kunstonderwijs in de Verenigde Staten aanzienlijk. Een van de meest opvallende modernisten die geïnspireerd waren door Dow’s principes zijn Georgia O’Keeffe (1887-1986) en Max Weber (1881-1961).

Marsh Creek (ca. 1914), hierboven,  is een voorbeeld van Low’s opvattingen over compositie. De kleur houtsnede legt de indruk van een kustlandschap in de schemering vast. De print is een voorbeeld van vereenvoudiging van vormen met behulp van een vlakke, decoratieve benadering en gericht op de essentiële elementen lijn, kleur en toon en de harmonieuze rangschikking van lichte en donkere delen binnen een compositie. 

Drie kleuren Vincent van Gogh (en de rest)

Bij de kunstschilder Vincent van Gogh (1853-1890, Zundert) denk ik automatisch aan kleur. Welke kleur en hoe vaak toont bijgaande informatie:

Dat Van Gogh felle kleuren gebruikte, heeft te maken met een combinatie van expressie en kleurtechniek. In zijn Franse periode koos hij voor het gebruik van primaire en complementaire kleuren: paars (een combinatie van de primaire kleuren rood en blauw) combineerde hij met geel (de derde primaire kleur). Of hij combineerde oranje (rood en geel) met blauw.

bron: nemokennislink.nl

Vincent van Gogh: met welke kleuren schilderde hij het meest?

Van de lichte kleuren uit de zonnebloemen tot aan de aardappel eters alles is terug te vinden in de infographic hieronder. Wat opvallend is dat Vincent van Gogh veel verschillende kleuren gebruikte in zijn werken, maar in de Aardappel eters zitten de meest donkere kleuren. Vind de kleuren van Vincent van Gogh in zijn meest bekende werken allemaal terug hieronder.

bron: ravi mistry

bron: coolinfographics.nl

Nog wat leuke algemene informatie over onze Hollandse grootmeester verzamelt in een infographic gemaakt door mattfirth voor easyjet. Bron: coolinfographics.nl

Giovanna Garzoni: behept met een scherp observatievermogen

De Italiaanse kunstenares Giovanna Garzoni (1600-1670) was een van de eerste vrouwelijke kunstenaars die in het stilleven-genre werkte. In onze tijd is ze vooral bekend gebleven om haar delicate aquarellen van planten, groenten en dieren. Ze schilderde ook religieuze, mythologische en allegorische onderwerpen, evenals portretten. Veel van haar werk is op perkament gemaakt, maar ze werkte ook met andere materialen, waaronder doek en steen.

Vaak vergezeld van haar broer, reisde en werkte ze door heel Italië – waaronder Venetië, Napels Turijn, Florence en Rome – en kwam ze ook in Engeland en Parijs. In 1640 reisde ze heen en weer van Rome naar Florence, waar haar belangrijkste klanten in de Medici-familie zaten.

Begin 1650 vestigde ze zich in Rome waar ze kunst bleef produceren voor de Medici. Biograaf Lione Pascoli verklaarde in zijn Vite (1730-1736) dat ze voor haar kunst “elke prijs kon vragen”. Haar werk werd hooglijk gewaardeerd, ook in geld.

Garzoni was ongehuwd. Had grote belangstelling voor de natuur en een scherp observatievermogen. Zelf noemde ze zich miniaturist. Ze was bekend met de Hollandse schilderkunst en met die van de Romeinse navolger Caravaggio.

Haar stillevens waren gedetailleerd. Ze maakte bij die stillevens gebruik van glanzende kleuren die werden uitgevoerd in tempera of in waterverf. Dat gebeurde op perkament.

bronnen: wikipedia.org; grote meesters van de schilderkunst – Jordi Vigué, Zuidboek, 2003

Samuel Fosso fotografeert zichzelf in andere rollen

De Nigeriaanse fotograaf Samuel Fosso (1962) begon op 13-jarige leeftijd met zijn eigen fotostudio. Hij experimenteerde vanaf het begin met zelfportretten en kroop voortdurend in andermans huid. In het begin in zwart-wit, later in kleur. Met het kruipen in andermans huid toonde hij ook hoe de buitenwereld (met name het westen) tegen de Afrikaan aan keek. Inmiddels zijn we vijftig jaar verder en kent Fosso een hele reeks zelfportretten die wereldwijd belangstelling trekt. Onder andere in Amsterdam is zijn werk te zien in Huis Marseille (tot en met 12 maart 2023).

Frank Gehry laat gebouwen dansen

Ga je naar een stad speciaal vanwege de gebouwen die er te vinden zijn? Hoe belangrijk zijn die gebouwen eigenlijk voor ons gevoel? Zijn er gebouwen die ons verbazen, verwonderen, ons nieuwsgierig maken of een goed gevoel geven? Vragen die bij me opkwamen toen ik de architectuur van Frank Gehry onder de aandacht wilde brengen.

Vanaf zijn vroegste werken heeft architect Frank Gehry (1929, Canada) conventies doorbroken door gebouwen te ontwerpen die volgens sommige critici meer sculptuur dan architectuur zijn. Met behulp van onorthodoxe materialen en methodes uit het ruimtetijdperk creëert Gehry onverwachte, verwrongen vormen. Zijn werk wordt radicaal, speels, organisch, sensueel genoemd – een modernisme dat deconstructivisme wordt genoemd.

De architect, die gebouwen laat dansen door de gebruikte materialen en de verwrongen vormen, gebruikt nogal eens geborsteld roestvrij staal, zodat de sculpturale gebouwen licht en kleur weerkaatsen van het omringende landschap. Golvende roestvrijstalen luifels draperen losjes over de zijkanten, waardoor door de lucht verlichte verzamelruimtes ontstaan. De luifels creëren ook sculpturale, kraagachtige vormen. Zoals de meeste architectuur van Gehry, oogsten de gebouwen lof en kritiek.

bron: thoughtco.com; bron beeld: thoughtco.com