In mijn universum combineer ik naar ganze harte. Ideaal is als onderwerpen samenvallen. Dat maakt de wereld heel en zinnig. Ik kwam een aardig boekje tegen. Titel: Vrouwen die lezen zijn gevaarlijk. Het gaat over lezende vrouwen in schilderkunst en fotografie. De inleiding kwam uit de pen van Kristien Hemmerechts.
Vrouwelijk naakt, 1922; Suzanne Valadon (1867 – 1938, Bessines sur Gartempe, Fr)
Over de vrouw die leest, weten we één ding met zekerheid: ze is niet waar ze is; ze is tegelijkertijd aanwezig en afwezig, ze is ‘hier’ en ze is ‘elders’. En als zodanig is ze de perfecte illustratie van de platonische gedachte: de mens is lichaam én geest. Het boek is het zwaard dat klieft. De schilder staat voor een lastig dilemma: schildert hij lichaam of schildert hij geest?
(..)
En om het allemaal nog ingewikkelder te maken: ook vrouwen schilderen blote lezende vrouwen. Suzanne Valadon (1867-1938) heeft dat bijvoorbeeld gedaan. Misschien dacht ze: laat ik iets schilderen wat mannen graag zien. Of misschien keek ze zelf graag naar een naakte vrouw. Misschien vond ook zij dat vrouwen geschikter zijn dan mannen om naar te kijken. Of misschien wilde ze een naakte vrouw schilderen zoals zij ze zag. Is het naakt van Valadon anders dan het naakt van Albert Marquet of Théodore Roussel? Het is in ieder geval voluptueuzer en trotser. Het is naakt dat ongegeneerd van eigen naaktheid geniet. Valadon schildert niet alleen een lichaam. Ze schildert een lichaam én ze schildert genot. De vrouw is bron van genot voor de voyeur die haar bespiedt en ze is bron van genot voor zichzelf. Ze vindt het heerlijk om even zonder kleren op de rand van haar bed een boekje te lezen. Wie haar ziet, mag mee genieten. Ze zit met haar rug naar de deur. Komt er straks een man of niet? Is hij net vertrokken? Heeft ze de nacht met een minnaar doorgebracht? Of met een klant? Misschien wil Valadon dat wij ons die vraag stellen, maar de vrouw zal het worst wezen. Zij is.
(..)
Dit is de essentie van het lezen: je omgeving vergeten, de blik van de ander vergeten en ook je lichaam vergeten.
(..)
Wat je haar ook te lezen geeft, het hek is van de dam. Je zegt haar impliciet: er is niet alleen hier, maar er is ook elders. Er is niet alleen deze plek, maar er zijn er nog vele anderen. (..) Er is meer dan wat je met je ogen ziet. Je kunt ook kijken met het oog van je verbeelding. Met je geest. Met je hart. Met je intuïtie. Je kunt kijken met de woorden van het boek.
uit: Vrouwen die lezen zijn gevaarlijk – Stefan Bollmann, University Press Amsterdam, 2015; inleiding Kristien Hemmerechts
bron beeld Suzanne Valadon in haar atelier: blogspot.com
Remy in Wonderland 